Het Scheepvaarthuis

Je bent op vakantie in Nederland en je ligt in je vijfsterren-bed van het Amrath hotel en je vraagt je af: Wat voor een gebouw is dit eigenlijk?

Het Scheepvaarthuis is gebouwd als gemeenschappelijk hoofdkantoor van zes grote Amsterdamse rederijen. Het is ontworpen door Architectenbureau Gebr. Van Gendt A.L Zn  en de architect Johan van der Mey. Bij de bouw van het Scheepvaarthuis is de Amsterdamse School architectuur gebruikt, deze ontstond tussen 1910 en 1930 in het kantoor van architect Eduard Cuypers.

Amsterdamse School

Bij de bouw is de Amsterdamse School bouwstijl toegepast, kenmerkend voor deze architectuur zijn: veel bakstenen, decoratief metselwerk,  gevels met versieringen, laddervensters en details van smeedijzer. Deze kenmerken zie je dan ook duidelijk terug in het gebouw, er is veel baksteen gebruikt er is ook veel beeldhouwwerk op de gevels van dingen die met de handel en de zee te maken hadden zoals golven, drietanden etc. maar ook kleine beeldhouwwerken op de gevels van bekende ontdekkingsreizigers en handelaren en geleerden uit de Gouden Eeuw. Ook is er veel glas in lood werk verricht, in het trappenhuis (de hal) is bijvoorbeeld het hele dak glas in lood met tekens van de dierenriem en de wereldhalfronden erin verwerkt.

Constructie en Locatie

Voor de muren is een speciale soort baksteen gebruikt die de muren een goudkleurige tint geeft, het duurde maar liefst twee maanden voor dat de baksteen fabriek deze baksteen goed gemaakt had. Daarnaast is bij de bouw van het scheepsvaarthuis gekozen voor de vorm van een passagiersschip, bij het Scheepvaarthuis lopen namelijk de twee gevels in een punt samen, net als bij een schip de twee zijkanten samenkomen in de voorsteven. Ook is het Scheepvaarthuis op een historische locatie gevestigd: hier, op de kop van het Waalseiland, zou ooit de eerste expeditie naar Indië zijn vertrokken.

Ondergang rederijen

Na de Tweede Wereldoorlog was er een plan voor nog een uitbreiding van het Scheepvaarthuis, maar dat is nooit uitgevoerd omdat:

1. Het Scheepvaarthuis niet meer gunstig gelegen lag want na de oorlog had de haven zich verder naar het westen langs het Noordzeekanaal ontwikkeld, hierdoor zijn veel rederijen naar het westen verplaatst of failliet gegaan, ten koste van het havengebied in het oosten.
2. De toekomst van de rederijen niet meer zeker was door de veranderde internationale situatie en de concurrentie met de luchtvaart. Hierdoor gingen er nog meer rederijen failliet. Vervolgens was KNSM (Koninklijke Nederlansche Stoomboot Maatschappij) in 1974 nog de enige rederij die nog in het Scheepvaarthuis zijn kantoor had, maar na een fusie was ook iets later de KNSM vertrokken. Daarna was het tussen 1981 een 1999 het hoofdkantoor van het Gemeentelijk Vervoer Bedrijf en sinds ongeveer 2007 is het een hotel.

Bronnen: website gemeente Amsterdam( https://www.amsterdam.nl/kunst-cultuur/monumenten/beschrijvingen/scheepvaarthuis/ ), website I Amsterdam (https://www.iamsterdam.com/nl/zien-en-doen/attracties-en-bezienswaardigheden/beste-attracties-en-bezienswaardigheden/architectuur/amsterdamse-school/introductie-amsterdamse-school ) en Het huis met de gouden ramen, een boekje met info over het Scheepvaarthuis uit het hotel wat daar nu inzit (Amrath hotel).