Centraal Station

Wie kent het niet? Het Centraal Station is wel elke dag het onderwerp een conversatie. Je kan er gewoon niet omheen. Het is het middelpunt van Amsterdam. Maar hoe is ooit begonnen?

Op een dag stapte minister Thorbecke naar de Amsterdamse gemeenteraad met een idee. Namelijk een centraal station* in het populaire Open Havenfront. De raad vond het helemaal niks. Sterker nog, het werd gezien als een ‘betreurenswaardige dwaasheid’. Amsterdam had een welvaartsbron genaamd het IJ. Met het CS werd het ervan afgesneden. Zoveel partijen waren ertegen. Het plan was gedoemd, totdat een speciale raadscommissie er helemaal voor was. Met argumenten zoals: ‘In onze dagen kan de scheepvaart niet bloeyen zonder gevoed te worden door de spoorwegen.’. Steeds meer mensen sloten zich aan bij het plan.
Er hoefde minder land aangeplempt te worden door het los te koppelen van het personenstation. Op de gemeenteraadsvergadering van 23 juni 1869 ging werd de knoop eindelijk door gehakt. Met 21 tegen 15 stemmen werd de voorgestelde locatie goedgekeurd.

Het werd ontworpen door de ingenieurs van Rijkswaterstaat. De keuzes waren uit een beperkt aantal standaardtypes station waarvan plattegrond en opstand vastlagen. De architect werd hierdoor vrijwel buiten spel gezet. Vanwege speciale eisen werd de hulp van een architect genaamd: P.J.H. Cuypers (1827-1921). Hij kreeg de medewerking van A.J. van Gendt (1835-1901), die onder meer bekend is geworden door zijn ontwerp van het Concertgebouw.
Het benodigde zand was vrijgekomen bij het graven van het Noordzeekanaal.

Er was veel vertraging doordat een van de bogen ernstig inzakte. Vanwege dat ongeval werd het veel duurder en koste het veel meer tijd dan eerst.

De compositie van het gebouw had een diepe betekenis. De monumentale middenpartij waar zich de vertrekhal bevond, was doelbewust in de as van het Damrak gelegd, die in de nieuwe stedenbouwkundige structuur als de rode loper naar het hart van de stad ging fungeren.
Het interieur was ontworpen naar Oud-Hollandse stijl. Er waren kantoren op de tweede verdieping die aan derden werden verhuurt.