Het ’s Lands Zeemagazijn

Wat nu een groot museum is, was vroeger het grootste pakhuis van heel Amsterdam. Het was ’s Lands Zeemagazijn.

Het  ’s Lands Zeemagazijn werd gebruikt voor de opslag van de goederen die nodig waren voor het onderhoud, de bevoorrading  en de uitrusting van de oorlogsvloot. De vraag naar oorlogsmateriaal in de eerste helft van de zeventiende eeuw nam namelijk snel toe. Het gebouw is in 1658 in negen maanden gebouwd, en is ontworpen door Daniël Stalpaert. De goederen werden vóór de bouw van het Zeemagazijn opgeslagen in verscheidene pakhuizen die de Admiraliteit (oorlogsvloot) bezat. Het gebouw bevatte: drie verdiepingen, een kelder en een zolder en is volledig omringd door water. Dat maakte het namelijk handiger om met boot de goederen te laden en te lossen.

Het gebouw oogt sober en symmetrisch. Alleen aan de buitenkant waren standbeeldjes van watergoden die goederen dragen. De standbeeldjes zijn waarschijnlijk ontworpen door Artus Quellinus en zijn leerlingen.

Brand

In 1790 werden verzakkingen geconstateerd die waarschijnlijk kwamen door de zware belasting van geschut, kogels en ander wapentuig op de binnenplaats en de kelders. Het gebouw moest ondersteund worden. In de nacht van 5 op 6 juli 1791 ontstond er hevige brand in het gehele gebouw. De stadsarchitect Abraham van der Hart adviseerde tot het opnieuw bouwen van het  ’s Lands Zeemagazijn, wat in 1973 was voltooid.

Scheepvaartmuseum

Vanaf 1950 was het gebouw leeg komen te staan en was het vervallen. In 1972 besloot men het te gaan restaureren en in 1981 was de restauratie klaar. Het gebouw was toen het nieuwe Scheepvaartmuseum. Er werd een nieuwe brug gebouwd, er kwamen liften en trappenhuizen, de gehele dakconstructie werd vervangen, er kwam een tussenvloer, en overal kwamen houten vloeren  . Het enige wat nog  terug te zien was, waren de balken en de pakhuisdeuren. In 2007 werd het scheepvaartmuseum gesloten, en begon een renovatie die vier jaar duurde. Liesbeth van der Pol maakte het plan voor het vernieuwde museum en de inrichting van de publieke ruimtes, ontvangstzalen, restaurant en bibliotheek. Haar doel was het gebouw te moderniseren, maar tegelijkertijd ook het zeventiende-eeuws gevoel van het pakhuis te behouden. Ze verwijderde de tussenvloeren en brak de dichtgemetselde bogen open. Waardoor oude zichtlijnen weer te zien waren. Ook de binnenplaats werd vernieuwd. Er kwam een glazen dak dat ontworpen was door Laurent Ney, dat eruitziet als een kompas dat je terug vindt in oude zeekaarten.   

Bronvermelding:

Dick van der Horst, ‘Aan ’t schiprijk Y…’

Website van Gemeente Amsterdam: https://www.amsterdam.nl/kunst-cultuur/monumenten/beschrijvingen/scheepvaartmuseum/

Website van Architectuur centrum Amsterdam: https://www.arcam.nl/s-lands-zeemagazijn-scheepvaartmuseum/